Czym jest lipodemia, inaczej obrzęk tłuszczowy?

Lipodemia, inaczej obrzęk tłuszczowy, to schorzenie nazywane również “chorobą grubych nóg, dotyczące prawie wyłącznie kobiet. Manifestuje się nieprawidłowym odkładaniem się tkanki tłuszczowej w kończynach dolnych. Warto od razu zaznaczyć, że do rozwoju lipodemii może dochodzić u osób ze szczupłą sylwetką, u których dysproporcja w rozmiarach kończyn jest tym bardziej zauważalna. Jak można się domyślać, stanowi przyczynę niezwykle uciążliwych kompleksów, co znacząco obniża samoocenę danej osoby. Czym jest lipodemia? Czy istnieją sposoby jej leczenia?

Czym jest lipodemia i jakie są jej przyczyny?

W lipodemii dochodzi do nadmiernego odkładania się tkanki tłuszczowej głównie w obrębie kończyn dolnych- od bioder i pośladków, przez uda aż do łydek. Rzadko zdarza się, aby również kończyny górne były zajęte przez to schorzenie. Charakterystyczną cechą lipodemii jest brak odkładania się nadmiarowej tkanki tłuszczonej na dłoniach oraz stopach. Pierwsze objawy choroby mogą pojawić się na różnych etapach życia- zarówno w okresie dojrzewania, ciąży, jak i przekwitania.

Dokładne przyczyny obrzęku tłuszczowego nie zostały na ten moment precyzyjnie określone. Spekuluje się, iż ze względu na występowanie tego schorzenia wyłącznie u kobiet istotną rolę w patogenezie lipodemii odgrywają czynniki hormonalne oraz genetyczne. Przemawia za tym również fakt, że stwierdzono możliwość ujawnienia się bądź nasilenia objawów choroby po zabiegach ginekologicznych czy leczeniu hormonalnym.

Obrzęk tłuszczowy- trudności diagnostyczne

Ze względu na nadal nieokreślone kryteria diagnostyczne dokładna częstość występowania lipodemii jest trudna do oszacowania. Jednak niektóre badania zakładają, że może ona występować nawet u 11% kobiet! W wielu przypadkach objawy związane z lipodemią przypisywane są współwystępującej nierzadko nadwadze/ otyłości oraz ograniczonej aktywności fizycznej, czy niewłaściwej diecie. Ponadto, często obrzęk tłuszczowy mylony jest z obrzękiem limfatycznym, co prowadzi do złej diagnozy, a co za tym idzie braku skutecznego leczenia. Obrzęki często są tłumaczone również jako niewydolność żylna. Jednak dostępne badania dowodzą, że obrzęk lipidowy jest odrębną jednostką kliniczną.

Trzy stadia lipodemii

Pierwsze stadium lipodemii  może trwać nawet kilka lat. Objawia się znaczącym i postępującym spadkiem elastyczności skóry. Jednak skóra wciąż jest miękka i gładka, bez widocznych przebarwień. Już w pierwszym stadium, wykonując badanie palpacyjne można wyczuć guzki podskórne. Struktura skóry zaczyna przypominać gąbkę.

W drugim etapie choroby dochodzi już do wyczuwalnego stwardnienia skóry. Gołym okiem możemy zobaczyć na skórze kończyn liczne nierówności, spowodowane tworzeniem się dużych płatów podskórnej tkanki tłuszczowej. Dodatkowo pojawia się zauważalny obrzęk lipidowy narastający w ciągu dnia, a także nadwrażliwość na dotyk w obrębie ud.

W ostatnim stadium choroby rozrost tkanki tłuszczowej jest na tyle duży, że guzki podskórne mogą być nawet wielkości pięści. Konsekwencją zachodzących procesów jest widoczna deformacja kończyn dolnych. Skutkiem tego etapu choroby może być wtórny obrzęk limfatyczny.

Obrzęk tłuszczowy- jakie daje objawy?

Poza już wspomnianymi, podstawowymi objawami lipodemii, chorobie tej mogą towarzyszyć dodatkowe symptomy. Pacjenci zmagają się m.in.: tkliwością i bolesnością skóry obrzękniętej i samych nóg; przemijającym uczuciem mrowienia lub pieczenia nóg; znacznie zwiększoną tendencją do pojawienia się siniaków, nawet przy minimalnych urazach.

Postępujące zmiany chorobowe w obrębie kończyn mogą również prowadzić do ograniczenia ich ruchomości, a także uszkodzenia struktur stawowych i kostnych. Zdarza się też, że nadmiar tkanki tłuszczowej uciska naczynia żylne, a to może prowadzić w konsekwencji do zaburzeń o charakterze zakrzepowym.

Warto w tym miejscu wspomnieć, iż w wielu przypadkach lipodemii towarzyszą także problemy psychiczne. Są one związane z postrzeganiem własnego ciała oraz samoakceptacją. Nierzadko, przewlekle obniżona samoocena i pewność siebie prowadzi do rozwoju zaburzeń depresyjnych lub stanów lękowych. Dlatego tak ważna jest wcześnie postawiona właściwa diagnoza oraz podjęcie skutecznych kroków terapeutycznych.

Obrzęk tłuszczowy- możliwości terapeutyczne

Niestety, w związku z tym, że przyczyna lipodemii nie jest znana- nie ma też możliwości leczenia przyczynowego, przynajmniej na ten moment. Wszystkie działania terapeutyczne, które może podjąć Pacjent, mają charakter jedynie objawowy.

• Pomocne w zmniejszeniu dolegliwości mogą być specjalistyczne masaże i drenaże limfatyczne.
• Pacjenci powinni również zadbać o profilaktykę otarć i podrażnień skóry, używając odpowiednio dobranych kremów i balsamów.
• Zaleca się również noszenie specjalnej odzieży uciskowej, która również może pomóc w redukcji obrzęku i uśmierzaniu bólu.
• Istotną rolę w leczeniu odgrywa właściwa fizjoterapia, która ma na celu zapobieganie ograniczeniom ruchomości oraz dodatkowym dolegliwościom ze strony układu ruchu.

Warto mieć świadomość, iż działania modyfikujące nawyki żywieniowe i utrata masy ciała z reguły nie dają zauważalnych efektów w redukcji objętości tkanki tłuszczowej w kończynach objętych lipodemią.

Obrzęk tłuszczowy, a liposukcja

W przypadku, kiedy obrzęk tłuszczowy jest na tyle zaawansowany i uciążliwy, a jednocześnie kwalifikujący się do zabiegu chirurgicznego, możliwe jest zastosowanie u tego Pacjenta liposukcji. Jest to zabieg polegający na mechanicznym odessaniu nadmiaru tkanki tłuszczowej z określonych obszarów ciała. Wyróżnić można kilka rodzajów liposukcji- tradycyjną, laserową czy ultradźwiękową. Dobór metody odpowiada indywidualnym predyspozycjom, każdego Pacjenta. Jednak również liposukcja jest rozwiązaniem doraźnym, mimo że dającym najszybsze i najbardziej widoczne efekty. Należy mieć świadomość, że po jakimś czasie tkanka tłuszczowa ponownie się zgromadzi, a zabieg trzeba będzie powtórzyć.

W kwestii leczenia lipodemii okazuje się, że najlepsze efekty leczenia osiągane są poprzez łączenie metod zachowawczych i liposukcji.